Liswarciański Szlak Rowerowy

Liswarciański Szlak Rowerowy ma 108km długości i oznaczony jest kolorem niebieskim. Znajduje się w północno-zachodniej części województwa śląskiego. Rozpoczyna się w Woźnikach i prowadzi wzdłuż rzeki Liswarty aż do Wąsosza Górnego. Trasa jest długa, dlatego wymagająca fizycznie. Dodatkowo trudna pod względem logistycznym, więc często rozkładana na 2 dni, ale zdecydowanie warta przejechania.

Długość: 108km
Początek: Woźniki
Koniec: Wąsosz Górny

Przebieg szlaku:
Woźniki – Lubsza (6km) – Mzyki (12km) – Boronów (19km) – Lisów (31km) – Kamińsko (44km) – Ługi-Radły (54km) – Podłęże Królewskie (65km) – Krzepice (73km) – Danków (82km) – Rębielice Szlacheckie (87km) – Popów (94km) – Wąsosz Górny

Data przejazdu: 18.08.2023

MAPA

Pobierz ślad trasy: GPX | KML | RAR

Przydał Ci się artykuł? Skorzystałeś z pliku GPX? Możesz za to podziękować stawiając mi kawę :)

O SZLAKU

Szlak wytyczony został w oparciu o przebieg rzeki Liswarty i prowadzi przez powiat lubliniecki i kłobucki. Szlak jest efektem współpracy czterech Lokalnych Grup Działania: LGD Brynica to nie granica, Bractwo Kuźnic, Spichlerz Górnego Śląska i Zielony Wierzchołek Śląska. To dzięki nim powstał nie tylko Liswarciański Szlak Rowerowy, ale także Szlak Pankówki i Szlak Opatówki, czyli szlaki rowerowe wzdłuż dopływów Liswarty.

ZOBACZ TAKŻE

Szlak Pankówki

Szlak Pankówki oznakowany jest kolorem czerwonym. Swój początek ma przy zbiorniku Zakrzew w Kłobucku, a kończy się po 37 kilometrach w Krzepicach.

Szlak Opatówki

Szlak Opatówki zaczyna się w Kłobucku przy zbiorniku Zakrzew, a kończy się nad Liswartą w Zawadach. Szlak oznaczony jest kolorem zielonym i ma 26 kilometrów długości.

Liswarciański Szlak Rowerowy łączy w sobie walory rekreacyjne i krajoznawcze, a jego cechą jest różnorodność! Podczas rowerowej wędrówki, jadąc wzdłuż Liswarty, która jest nierozerwalnie związana z dziejami tych obszarów, czeka Was spotkanie z historią oraz przyrodą.

Nadrzeczne szlaki charakteryzują się szczególnymi walorami krajobrazowymi, które najlepiej chłonąć z perspektywy rowerowego siodełka. W wielu miejscach szlak prowadzi w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki, wśród bezkresnych łąk, wiekowych lasów, malowniczych zbiorników wodnych oraz przez urokliwe tereny Parku Krajobrazowego „Lasy nad Górną Liswartą”.

Tak wygląda logo Liswarciarciańskiego Szlaku Rowerowego:

OZNAKOWANIE

Liswarciański Szlak Rowerowy oznakowany jest kolorem niebieskim. Rowerzystów prowadzą znaki typu R-1 oraz R-3, które informują o odległościach do kolejnych miejscowości, miejsc odpoczynkowych i atrakcji turystycznych. Dodatkowo na szlaku występują tablice informacyjne z mapą.

Oznakowanie jest bardzo dobre. Znaki umieszczone są często i w newralgicznych miejscach, dlatego jedzie się sprawnie. Niemniej warto pobrać ślad trasy w postaci pliku GPX i wgrać go do smartfona lub urządzenia nawigacyjnego.

DROGI I NAWIERZCHNIE

Trasa niebieskiego szlaku głównie prowadzi po drogach publicznych. Są to lokalne, asfaltowe szosy z małym ruchem samochodowym, więc jedzie się bezpiecznie i przyjemnie. Pojawiają się również drogi rowerowe, ale są one rzadkością na szlaku. Najdłuższy fragment znajduje się przed Krzepicami, ale jest on bardzo niskich standardów – wąska droga z kostki brukowej dla pieszych i rowerów. Przed Lisowem jest dobra asfaltowa droga rowerowa, a przed Boronowem, asfaltowa droga wyłączona z ruchu samochodowego.

Liswarciański Szlak Rowerowy to również drogi terenowe. Szutry stanowią 4%, a drogi gruntowe 8%. Niestety pojawiają się również odcinki nieprzyjazne rowerzystom: piaszczyste, kamieniste i po płytach ażurowych. Łącznie stanowią one 2% trasy.

Najsłabszych fragmentem szlaku według mnie jest odcinek za Kamińskiem. Jest to leśna droga, na której pod kołami znajdziecie zarówno piach, kamienie jak i płyty ażurowe. Słaby jest również gruntowy odcinek za Boronowem a przed Hadrą. Tam sporo wertepów i stojących kałuż.

Wydzielona infrastruktura rowerowa: 6km (6%)
   – utwardzona: 6km
   – nieutwardzona: 0km
Droga publiczna asfaltowa: 85,4km (80%)
Droga szutrowa: 4,8km (3%)
Droga gruntowa: 8,7km (8%)
Inna: 2,3km (2%) – kamienista, piaszczysta, płyty ażurowe

DOJAZD

Oj to jest dość duże wyzwanie logistyczne! Liswarciański Szlak Rowerowy jest szlakiem liniowym wzdłuż rzeki, a miejscowość początkowa (Woźniki) i końcowa (Wąsosz Górny) nie mają dworca kolejowego. Ciężko tu dojechać pociągiem!

Najlepszą opcją jest załatwić sobie kierowcę, który rano zawiezie Was do Woźnik, pojedzie pozwiedzać Częstochowę, a na koniec dnia odbierze Was z Wąsosza. Jeśli macie kogoś takiego to jesteście szczęściarzami! Jeśli nie to warto pokombinować z pociągami i wydłużyć trasę.

Najbliżej Woźnik, bo ok. 18km, znajdują się dworce kolejowe Żarki-Letnisko i Myszków Nowa Wieś. Na obu tych stacjach zatrzymują się pociągi Kolei Śląskich, jadące z Katowic do Częstochowy. Trudniej jest znaleźć dworzec kolejowy w okolicach Wąsosza Górnego. Najbliżej wydają się być Krzepice. Najkrótsza trasa to ok. 25km. Do Krzepic natomiast nie dojeżdżają pociągi Kolei Śląskich, ale zatrzymują się tam pociągi regionalne, jeżdżące z Tarnowskich Gór do Wielunia. Dworzec PKP w Częstochowie znajduje się ok. 38km od Wąsosza Górnego i ok. 33km od Woźnik.

Warianty dojazdu pociągiem:

• PKP Żarki-Letnisko/Myszków Nowa Wieś – Woźniki – Wąsosz Górny – Krzepice – ok. 151km
• PKP Żarki-Letnisko/Myszków Nowa Wieś – Woźniki – Wąsosz Górny – Częstochowa – ok. 164km
• PKP Częstochowa – Woźniki – Wąsosz Górny – Częstochowa – ok. 179km – zobacz propozycję trasy

ZOBACZ TAKŻE

Śląskie i jego zielone oblicze! Częstochowska pętla przez Lasy nad Górną Liswartą

Szlak Opatówki oraz Liswarciański Szlak Rowerowy można zwiedzić korzystając z tej częstochowskiej pętli…

Jeśli natomiast nie zależy Wam, aby przejechać cały Liswarciański Szlak Rowerowy to możecie skorzystać z dworca w Boronowie, znajdującego się bezpośrednio przy szlaku. Zatrzymują się tu pociągi regionalne z Tarnowskich Gór do Wielunia. Jeżeli zaczniecie w Boronowie, a skończycie w Krzepicach to Wasza trasa wyniesie ok. 52km. To jest dobra propozycja na jednodniową wycieczkę Liswarciańskim Szlakiem Rowerowym.

Jakie są jeszcze inne możliwości? Połączenie Liswarciańskiego Szlaku Rowerowego z czerwonym szlakiem Folga na Zakolu. Szlak łącznikowy między tymi szlakami znajduje się w Brzózkach za Popowem. Czerwonym szlakiem Folga na Zakolu można dojechać do Kłomnic, a tam zatrzymują się pociągi, jadące do Częstochowy.

PKP Żarki-Letnisko/Myszków Nowa Wieś – Woźniki – [Liswarciański Szlak Rowerowy] – Brzózki – [Czarny szlak łącznikowy] – Borowa – [Folga na Zakolu – czerwony] – PKP Kłomnice – ok. 164km

CIEKAWE MIEJSCA

Dorzecze Liswarty to obszar, na którym nie ma zbyt dużo spektakularnych atrakcji turystycznych, mogących przyciągać tłumy turystów, ale może i dobrze, bo dzięki temu nie ma tutaj dużego ruchu samochodowego, przez co jazda na rowerze jest prawdziwą przyjemnością! Liswarciański Szlak Rowerowy prowadzi przez lasy i bardzo małe wsie, w których wzdłuż ulicy, przed starą drewnianą chatą, kury skubią trawę, za płotem spacerują kaczki, a na polu pasą się konie i krowy.

WOŹNIKI – RYNEK I RATUSZ

Miasto posiada zabytkowy układ urbanistyczny z szachownicą ulic wokół prostokątnego rynku, przy którym znajduje się ratusz miejski z 1862 roku, kościół pw. św. Katarzyny, a także kaplica św. Jana Nepomucena i pomnik Józefa Lompy.

LUBSZA – KOŚCIÓŁ I POMNIKI LOMPY

Lubsza jest jedną z najstarszych miejscowości Górnego Śląska. Przez kilkadziesiąt lat mieszkał tu śląski działacz i pisarz Józef Lompa. Założył tam szkołę oraz pracował jako organista w kościele. Kościół Świętego Jakuba Starszego Apostoła w Lubszy to murowana świątynia wzniesiona w pod koniec XIV lub na przełomie XIV i XV wieku w miejscu drewnianego. Wzniesiony w stylu gotyckim, a w późniejszym czasie wprowadzono również cechy renesansowe.

W Lubszy zobaczyć można zobaczyć 2 pomniki Józefa Lompy. Pierwszy przy Alei Księdza Michała Brzozy, a drugi przy szkole.

DREWNIANY KOŚCIÓŁ W BORONOWIE

W Boronowie znajduje się kościół NMP Królowej Różańca Świętego, który jest najstarszym drewnianym kościołem na Śląsku zbudowanym na planie krzyża greckiego. Jest on również atrakcją Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. W Boronowie, w pobliżu kościoła, odpocząć można w centralnym parku gminnym. Znajduje się tam plac zabaw, park linowy, siłownia na świeżym powietrzu i drewniane altanki odpoczynkowe.

CERKIEWNA KAPLICZKA W PODŁĘŻU KRÓLEWSKIM

Podłęże Królewskie to wieś położona na prawym brzegu Liswarty. Rzeka oddzielała tutaj zabór rosyjski od pruskiego, a w Podłężu znajdowała się strażnica carska, w której stacjonował oddział kozaków. Ok. 1890 roku dowódcą tej strażnicy był rotmistrz Fiodor Filipowicz Mielnikow. Zyskał on tutaj opinię porządnego człowieka, który pozostawił po sobie wyjątkowy ślad. Gdy otrzymał z dalekiej Rosji wiadomość o chorobie swojego syna, postanowił na intencję jego wyzdrowienia wybudować obok strażnicy małą cerkiewkę. Oficer zginął przed końcem swojej misji na granicznej placówce i zgodnie ze swym życzeniem został pochowany obok cerkiewki.

RUINY SYNAGOGI I CMENTARZ ŻYDOWSKI W KRZEPICACH

Do wybuchu II wojny światowej liczącą się grupę społeczną Krzepic stanowili Żydzi. Już na przedmieściu, tuż przed mostem na Liswarcie, widoczna jest ruina synagogi żydowskiej. Powstała w latach 1814-1822, ale w czasie II wojny światowej została mocno zniszczona. Kilkaset metrów od synagogi znajduje się cmentarz żydowski, a na nim ok. 400 żeliwnych macew, wykonanych w pobliskich hutach. Większość z nich pochodzi z XIX wieku, a najstarszy nagrobek z 1749 roku.

KOŚCIÓŁ I RYNEK W KRZEPICACH

Miasto leży na terenie historycznej Małopolski, ale w pobliżu granicy z dwoma innymi krainami historycznymi: Śląska i Wielkopolski. W XII wieku ze względu na swoje przygraniczne położenie istniał tutaj gród warowny, a w połowie XIV wieku Kazimierz Wielki polecił zbudować tu murowany zamek. Niestety w XVIII wieku zamek uległ zniszczeniu, a w 1840 roku rozebrano go i z pozyskanego materiału budowano kamienice w rynku. Obecnie po starym zamku pozostał tylko zarys fosy i wałów, a na jego miejscu stoi dom mieszkalny, który wraz z całym terenem stanowi własność prywatną.

W Krzepicach warto dłużej zatrzymać się na Rynku Wielkim, będącym centralnym punktem miasta, którego układ urbanistyczny wpisany jest do rejestru zabytków. Na rynku znajduje się tablica upamiętniająca rozpoczęcie działań wojennych 1 września 1939, a tuż przy nim Kościół pw. Jakuba Apostoła wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego w 1357 roku.

DANKÓW – KOŚCIÓŁ I RUINY ZAMKU

Danków, który zasłynął z tego, że był pierwszą ufortyfikowaną wsią w Polsce. Zamek w Dankowie był bardzo silnie umocnioną i nowoczesną twierdzą, która nie została zdobyta podczas potopu szwedzkiego – jako jedna z nielicznych w Polsce! Obecnie po zamku zachowały się jedynie oblicowane murem wały ziemne, ruina kamiennego budynku bramnego, ślady fos oraz duży kościół św. Stanisława, wzniesiony przez kasztelana krakowskiego Stanisława Warszyckiego. Według tradycji w jego murach zachowały się szczątki średniowiecznego zamku. W Dankowie przy moście na Liswarcie znajduje się figura św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, która przez pewien czas była pozbawiona głowy, ale jakimś cudem udało ją się odnaleźć na dnie rzeki i ponownie połączono ją z tułowiem. Na drugim brzegu Liswarty znajduje się altanka dla rowerzystów przemierzających szlak rowerowy. Można sobie tutaj zjeść, odpocząć, spojrzeć na mapę i poczytać o szlaku.

KALWARIA WĄSOSZ

Ta położona na lewym brzegu Warty wieś jest znana przede wszystkim z Kalwarii Wąsoskiej. Składa się ona z 33 murowanych kapliczek, które symbolizują lata ziemskiego życia Chrystusa. Warto również zatrzymać się na starym cmentarzu, gdzie znajduje się pomnik upamiętniający bohatersko walczących powstańców.

MIEJSCA ODPOCZYNKOWE

Na szlaku znajduje się 11 miejsc odpoczynkowych, a z nich aż 10 jest krytych. Są to miejsca przyjazne rowerzystom! Pod każdą wiatą znajduje się stół z ławkami, a obok kosz, stojaki rowerowe oraz duża tablica informacyjna z mapą i opisem szlaku. MORy zlokalizowane są zwykle w sąsiedztwie budynków OSP lub Domów Kultury.

PRZEBIEG

Liswarciański Szlak Rowerowy swój początek ma w Woźnikach nieopodal rynku, skąd prowadzi do pomnika „Poległym Obrońcom Ojczyzny w pierwszych dniach września 1939″. Żeby jednak do niego dotrzeć trzeba mocniej pokręcić korbą, ponieważ teren w tej okolicy jest nieco bardziej pofałdowany. Po ok. 6km szlak wjeżdża do Lubszy, gdzie przez 32 lata mieszkał Józef Lompa, zasłużony górnośląski działacz, poeta, tłumacz i publicysta.

Jak już wiecie szlak został wytyczony w oparciu o przebieg rzeki Liswarty, a ta swoje źródła ma wśród łąk na terenie wsi Mzyki. Drobne, czasem niedostrzegalne strużki utworzą strumyk, który za chwilę zobaczycie. W Mzykach zaczyna się również Park Krajobrazowy „Lasy nad Górną Liswartą”, który został utworzony w 1998 roku i obejmuje obszar powiatu kłobuckiego, lublinieckiego i częstochowskiego.

Przyroda przez długie kilometry będzie zachwycała i wprowadzała w odprężający nastrój. Jednak zwróćcie również uwagę na ciekawe budynki, kapliczki i kościoły. W Grojcu na zabytkowy budynek pełniący przed II wojną światową i kilka lat po niej funkcję szkoły. W Huciskach na jedną z wielu na szlaku figurkę św. Jana Nepomucena, która znajduje się w kapliczce z 1925 roku. Według tradycji ludowej Jan Nepomucen chronił pola i zasiewy przed powodzią i suszą, dlatego jego figury można spotkać przy drogach w sąsiedztwie rzek. W Boronowie szlak niestety omija najciekawsze atrakcje turystyczne, dlatego warto sobie tutaj nieco zmodyfikować trasę aby zobaczyć drewniany kościół w centrum miejscowości.

W Lasach nad Górną Liswartą znajduje się spora ilość stawów rybnych. Jeden z nich jest w Dołach, które są przysiółkiem wsi Boronów. W XVI wieku wydobywano tutaj rudę darniową, a po jej wyczerpaniu teren wypełnił się wodą. Obecny staw otoczony jest bujną roślinnością z gniazdami lęgowymi łabędzi oraz licznymi wielusetletnimi drzewami, które stanowią pomnik przyrody. Następne stawy hodowlane spotkacie w osadzie Piłka, a kolejnym jest utworzony na Liswarcie staw w Lisowie.

Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą kończy się przed wsią Ługi-Radły i od tego momentu nieco zmienia się krajobraz. Kosztem lasów pojawia się więcej pól i łąk, ale klimat małych wiosek się nie zmienia, nadal jest swojsko, nadal z przydrożnych traw wyskakują kuropatwy i bażanty.

Warto wspomnieć, że w okresie międzywojennym na odcinku Łebki – Podłęże Królewskie, Liswarta stanowiła granicę państwową między II Rzeczpospolitą a III Rzeszą. Obecnie na tym odcinku płynie wzdłuż granicy województwa śląskiego i opolskiego, raz po jednej, raz po drugiej stronie.

Po 73km szlak doprowadzi Was do Krzepic, które są drugim (po Woźnikach) miastem na trasie Liswarciańskiego Szlaku Rowerowego. Miasto leży na terenie historycznej Małopolski, ale w pobliżu granicy z dwoma innymi krainami historycznymi: Śląska i Wielkopolski. Zobaczyć tutaj można ruiny synagogi, stary cmentarz żydowski oraz piękny kościół i klimatyczny rynek.

Kolejnym ciekawym miejscem na szlaku jest Danków, który zasłynął z tego, że był pierwszą ufortyfikowaną wsią w Polsce. Za wsią Troniny szlak znów wjeżdża do lasu, ale ten odcinek aż do Rębielic Królewskich niestety do najprzyjemniejszych nie należy. Piaszczyste drogi leśne dają mocno popalić! Tuż przy wyjeździe z lasu przejeżdżając przez most nad Liswartą można dostrzec jeden z wielu na szlaku starych młynów. Ten w Rębielicach Królewskich zwie się Regina i obecnie wykorzystywany jest jako elektrownia wodna.

Od Rębielic Szlacheckich przez Popów aż do Wąsosza Górnego szlak już cały czas prowadzi publicznymi drogami asfaltowymi.

SZLAKI ROWEROWE

Liswarciański Szlak Rowerowy łączy się z kilkoma innymi szlakami, co daje całkiem sporo możliwość stworzenia trasy pod własne potrzeby i możliwości.

• Szlak Pankówki – czerwony z Kłobucka do Krzepic
• Szlak Opatówki – zielony z Kłobucka do Popowa
• Czarny szlak rowerowy Dookoła Gminy Przystajń
• Szlak rowerowy Czarno-Biały Śląsk
• Szlak rowerowy Północ-Południe
• Folga na Zakolu – czerwony wschód-zachód (połączony z LSR czarnym szlakiem łącznikowym)

GALERIA