Rudy
Rudy to wieś położona w powiecie raciborskim w gminie Kuźnia Raciborska. Znajduje się w centrum Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rud Wielkich, który jest od 1993 roku parkiem krajobrazowym o powierzchni niemal 50 tysięcy hektarów. Prawie 60% parku stanowią lasy, przez które intensywnie meandrując przepływa rzeka Ruda – prawy dopływ Odry.
POCYSTERSKI ZESPÓŁ KLASZTORNO-PAŁACOWY
Rudy powstały w I połowie XIII wieku, kiedy to powstała tu pierwsza fundacja klasztorna. Jednak po najeździe tatarskim w 1241 roku klasztor nie przetrwał, ale w 1252 roku Cystersi rozpoczęli jego odbudowę. W 1255 roku wprowadzili się i szybko rozwinęli miejscową gospodarkę i osadnictwo. Zajmowali się sadownictwem, leśnictwem, bartnictwem, browarnictwem oraz hodowali ryby, owce, trzodę i bydło. Wybudowali system tam i kanałów, dzięki którym funkcjonowały huty żelaza, miedzi i szkła.
Na początku XIV wieku ukończono budowę kościoła pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, który uznany jest za najstarsze sanktuarium maryjne na Śląsku. W tym samym wieku uruchomiono pierwszą szkołę przy klasztorze, która później została przekształcona w gimnazjum, prawdopodobnie pierwsze na Śląsku.
W XV wieku nadeszły gorsze czasy, kiedy to najazdy husytów i taborytów skutkowały niszczeniem mienia i grabieniem majątku. Następnie podczas reformacji mnisi przyjmując nauki Lutra opuścili klasztor, zabierając ze sobą cenniejsze rzeczy. Kolejnym wyzwaniem były trudy wojny trzydziestoletniej, kiedy plądrowania i kontrybucje prześladowały klasztor. Po zakończeniu wojny nadeszły lepsze lata. Andreas Emanuel Pospel i jego następcy przebudowali klasztor i kościół nadając mu barokowy charakter. Wtedy wzniesiono również pałac opacki i kaplicę Najświętszej Marii Panny, w której umieszczono słynący łaskami obraz Matki Boskiej. W latach 1785-1790 przeprowadzono kompleksową modernizację wystroju świątyni. Było to ostatnie przedsięwzięcie cystersów rudzkich.
26 listopada 1810 roku królewski komisarz odczytał w Rudach edykt sekularyzacyjny, kończący ponad 500-letnią historię opactwa. Ostatni cysters z Rud zmarł w 1856 roku w Cyprzanowie, gdzie był proboszczem. Po sekularyzacji klasztor pełnił funkcję szpitala wojskowego.
15 października 1840 roku klasztor stał się własnością rodziny książęcej von Ratibor, która rozpoczęła przebudowę klasztoru na rezydencję magnacką. Wyburzono budynki gospodarcze i wytyczono park. Dobra rudzkie pozostały w rękach rodu von Ratibor do 1945.
W styczniu 1945 kościół oraz pałac zostały poważnie zniszczone i spalone przez wojska sowieckie. Pożar zniszczył pałac, a w kościele naruszył główne elementy konstrukcyjne. W ich wyniku zawalił się główny filar oraz część sklepień. Po wojnie odbudowano jedynie kościół, a zgliszcza pałacu zostały jedynie zabezpieczone przez zawaleniem.
Jego odbudowa w czasach powojennych przebiegała powolnie. W 1950 roku odbudowano kościół, potem w latach 70. odgruzowano i uporządkowano część opactwa. W 1992 roku ukończono remont kaplicy . W 1998 roku obiekt przekazano na własność Diecezji gliwickiej i odbudowa nabrała tempa. W 2008 roku ukończono pierwszy etap rekonstrukcji.
Obecnie zespół klasztorny cystersów wpisany jest do rejestru zabytków i trwają starania o wpisanie obiektu na listę zabytków UNESCO. W kościele oprócz będącego głównym celem pielgrzymek obrazu znajdują się relikwie św. Walentego oraz Relikwie Św. Krzyża. W kruchcie, pod którą znajduje się krypta książąt raciborskich z rodu Hohenlohe-Schillingsfürst można zobaczyć piękny, XIX- wieczny żeliwny sarkofag księcia Wiktora i jego żony. Zabudowania klasztorne powoli odzyskują dawny blask. W pomieszczeniach mieści się Ośrodek Formacyjno-Edukacyjny, organizowane są wystawy i spotkania. Z obiektów przyklasztornych zachowały się dwa budynki gospodarcze, mur ogrodzenia biegnący wzdłuż głównej alei dojazdowej do kościoła oraz kamienna figura św. Jana Nepomucena z 1724 roku.
Pałac otoczony jest pięknym parkiem w stylu angielskim. Na jego terenie znajduje się duży staw Parkowy oraz ok. 20 pomników przyrody, a wśród nich najstarsze drzewo w parku – dąb szypułkowy „Cysters”.
STACJA KOLEI WĄSKOTOROWEJ
Zabytkowa stacja znajduje się w Rudach przy ul. Szkolnej 1. Kolej wąskotorowa relacji Gliwice – Rudy – Racibórz o rozstawie toru 785 mm została zbudowana w latach 1899-1900 przez przedsiębiorstwo Górnośląskie Tramwaje Parowe. Do połowy lat 60. XX wieku wąskotorówka była podstawowym środkiem transportu miejscowej ludności. Od 1945 roku kolejka została przymusowo przejęta przez PKP i włączona do GKW. W 1954 roku przewieziono 1 834 400 pasażerów! Ostatecznie linia Rudy – Gliwice została zamknięta w 1992 roku.
Od 1994 roku można ją zwiedzać, w skansenie zgromadzono wiele eksponatów: lokomotywy i wagony. Na terenie stacji znajduje się także lokomotywownia. W okresie wiosenno-jesiennym turyści mogą wykupić przejazd kolejką na trasie Rudy – Rybnik Stodoły oraz Rudy – Stanica, a także przejechać się drezyną na terenie stacji. Od sierpnia 2011 roku organizowane są również przejazdy wyremontowanym parowozem Las49.
Cennik i godziny przejazdów: http://www.kolejkarudy.pl/
Rudy
PROPOZYCJE WYCIECZEK ROWEROWYCH
Pętla rowerowa Lasy Rudzkie
Pętla rowerowa Lasy Rudzkie to jeden z najlepszych szlaków rowerowych w śląskim! Trasa liczy 35km i przebiega przez malownicze i ciekawe tereny leśne.
Rowerowy Szlak Zabytków Techniki – duża pętla
Duża pętla rowerowego Szlaku Zabytków Techniki ma 235km i przebiega przez 17 dużych miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz dwa miasta Krainy Górnej Odry.
Rybnik i jego zielone okolice
Rybnik to jedno z najbardziej rowerowych miast w województwie śląskim. Dobre drogi rowerowe, świetna sieć szlaków, a także mnóstwo terenów zielonych sprawia, że to fantastyczne miejsce dla fanów dwóch kółek.
Lasy Rudzkie na rowerze
Lasy Rudzkie to tereny przyjazne rowerzystom. Mnóstwo doskonałych duktów leśnych oraz ciekawych miejsc, które odkrywamy podczas rowerowej pętli! Trasa ma 55km i jest świetna również dla początkujących rowerzystów.