Zamek w Będzinie

Królewski Zamek w Będzinie to średniowieczna warownia obronna wybudowana przez Kazimierza Wielkiego w systemie tzw. Orlich Gniazd. Położony jest na Górze Zamkowej nad rzeką Czarna Przemsza. Był ważnym ogniwem systemu obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech. Czuwał również nad bezpieczeństwem wodnych i lądowych dróg handlowych, m. in. traktu handlowego ze Śląska do Krakowa.

ZAMEK W BĘDZINIE – HISTORIA

Na Górze Zamkowej już w XI wieku wzniesiono gród, który prawdopodobnie należał do plemienia Wiślan. W 2 połowie XIII wieku, prawdopodobnie za panowania Bolesława Wstydliwego, w obrębie grodu wzniesiono kamienną wieżę, istniejącą do dziś. Do wieży Kazimierz Wielki w latach 40. XIV stulecia dobudował zamek, który składał się początkowo z zamku górnego (ta część – po przebudowach – istnieje do dziś) otoczonego dwoma pierścieniami murów, oraz dolnego, z bramą wjazdową od strony północnej (do dziś zachowane dolne partie murów).

W 1616 roku wraz z częścią miasta zamek spłonął. Warownię na własny koszt odbudował starosta będziński Andrzej Dębiński, dostosowując go wtedy do celów bardziej rezydencjalnych niż obronnych. Podczas potopu szwedzkiego w latach 1655–1656 zamek zostaje splądrowany przez wojska Hartfelda, Montecuculliego i Sporka. Jednakże dopiero po powołaniu na starostwo będzińskie przedstawicieli rodziny Mierszewskich (pod koniec XVII w.) budowla popada ostatecznie w ruinę.

Na zamku przebywali królowie: Jan III Sobieski, August II Mocny, Stanisław August Poniatowski. Po rozbiorach Polski zamek trafił w ręce prywatne.

W 1834 roku hrabia Edward Raczyński postanowił odbudować zamek. Wrócił on do świetności według projektu włoskiego architekta i budowniczego Franciszka Marii Lanciego. Do surowej, gotyckiej bryły wprowadzono elementy pseudogotyckiej architektury. Właśnie efekty pracy tego architekta możemy podziwiać dziś.

Zamek miał być siedzibą szkoły górniczej, jednak koncepcja upadła i powstała w nim sala modlitw dla górników. Później zamek służył jako szpital, nie nadający się do tego budynek znów podupadł. Ponownie próby odbudowy podjęto już w okresie międzywojennym. Ostatecznie zamek odbudowano po II wojnie światowej i od 1956 roku przekazano na siedzibę Muzeum Zagłębia w Będzinie.

Zwiedzanie zamku na jest możliwe po zakupie biletu. W cenie jest również wieża widokowa. Wraz z zamkiem można inne atrakcje, wykupując bilet łączony.

MUZEUM ZAGŁĘBIA W BĘDZINIE

Muzeum Zagłębia zamkowe wnętrza przekształciła w sale wystawowe, w których podziwiać można liczne zabytki i eksponaty. Na pierwszym piętrze zamku znajdują się wystawy broni palnej, drugie piętro natomiast zajmuje ekspozycja broni białej i uzbrojenie ochronne. Muzeum prezentuję również wystawę zatytułowaną: „Z dziejów zamku i miasta Będzina”. Obrazuje ona rozwój osadnictwa na Wzgórzu Zamkowym, a także etapy rozbudowy zamku. Znajduje się tutaj mnóstwo starych rycin, grafik i fotografii ruin zamku oraz miasta z przełomu XIX/XX wieku aż po okres drugiej wojny światowej, a także z odbudowy obiektu w latach 50. XX wieku.

Zwiedzając w Będzinie zamek można także wejść na wieżę zamkową, z której rozciąga się piękna panorama na podzamcze, cały Będzin oraz sąsiednie miasta Zagłębia Dąbrowskiego.

Więcej informacji o godzinach otwarcia i cenach biletu na oficjalnej stronie muzeum: Muzeum Zagłębia

WZGÓRZE ZAMKOWE W BĘDZINIE

Pierwsza osada na terenie dzisiejszego Będzina powstała właśnie na Wzgórzu Zamkowym pod koniec epoki brązu. Ze względu na szczególną wartość dla historii i kultury miasta, został tutaj na początku XX wieku utworzony park. Dziś zrewitalizowane kilka lat temu wzgórze jest miejscem, w którym turyści mogą nie tylko odpocząć, podziwiać piękne widoki, ale również poczuć historię tego miejsca. Na terenie Wzgórza Zamkowego znajdują się zrekonstruowane półziemianki, ścieżka dydaktyczna, punkt widokowy na zamek z wieżą i miasto, a także wejście do Będzińskich Podziemi, które są nieukończonym schronem przeciwlotniczym. Podziemia Będzińskie udostępnione są dla zwiedzających, o czym więcej tutaj.

PAŁAC MIEROSZEWSKICH

Kilkaset metrów od zamku w Będzinie znajduje się Pałac Mieroszewskich. Barokowo-klasycystyczna budowla wzniesiona została w 1702 roku jako symbol pozycji i rangi rodziny Mieroszewskich w Księstwie Siewierskim. Był to jeden z najpotężniejszych rodów pogranicza małopolsko – śląskiego. W swoich rękach skupili olbrzymie dobra po obu stronach Brynicy. Do dziś zachowały się trzy ich pałace: w Siemianowicach, pałacyk gościnny w Zagórzu i najokazalszy w Będzinie.

Pałac Mieroszewskich w Będzinie to typowa XVII-wieczna siedziba szlachecka wzorowana na pałacach francuskich. Możliwe jest zwiedzanie pałacu.