Zielony szlak rowerowy nr 13: Rybnik – Ustroń

Szlak rowerowy nr 13 oznakowany jest kolorem zielonym i liczy 82km długości. Rozpoczyna się w Rybniku skąd przez Jastrzębie-Zdrój, Zebrzydowice i małe miejscowości Śląska Cieszyńskiego prowadzi do Ustronia. Szlak jest długi i wymagający fizycznie, dlatego przeznaczony jest dla zaawansowanych rowerzystów. Początkowo jedzie się przez pagórkowate tereny Płaskowyżu Rybnickiego, a potem przez Pogórze Śląskie i Czantorię, więc jest sporo podjazdów. Szlak ma niemal 2000 m przewyższenia.

Z Rybnika przez Jastrzębie-Zdrój do Zebrzydowic szlak jest mniej atrakcyjny. Dużo ciekawsza turystycznie i widokowo jest druga część szlaku.

Długość: 82km
Początek: Błonia Rybnickie, Rybnik
Koniec: Al. Legionów, Ustroń

Przebieg szlaku:
Rybnik – Jankowice (8km) – Świerklany (13km) – Jastrzębie-Zdrój: pałac Borynia (22,5km) – Zofiówka (29km) – Zebrzydowice (pałac 42km) – Kończyce Małe (48km) – Kończyce Wielkie (51km) – Zamarski (58,5km) – Bażanowice (67km) – Dzięgielów (zamek 71km) – Cisownica (75km) – Ustroń (zbocze Czantorii, miejsce odpoczynkowe 78,5km)

Data przejazdu: 21.05.2023

MAPA

Pobierz ślad trasy: GPX | KML | RAR

Przydał Ci się artykuł? Skorzystałeś z pliku GPX? Możesz za to podziękować stawiając mi kawę :)

OZNAKOWANIE

Szlak oznakowany jest kolorem zielonym, ale nie jest ono pełne. Największe braki występują w powiecie Jastrzębie-Zdrój. Szlak prowadzony jest za pomocą klasycznych znaków typu R-1, czyli białe tło z rowerem i kolorem szlaku. Występują one w formie tabliczek oraz malunków na drzewach i słupach. Dodatkowo pojawiają się znaki typu R-3, które informują rowerzystów o odległościach do kolejnych miast i ciekawych miejsc. Część z nich jest wyblakła i wymaga odnowienia.

Kolejnym minusem jest brak tablic informacyjnych z mapą szlaku oraz wzmianką o atrakcjach turystycznych w okolicy. Wybierając się na szlak koniecznie pobierzcie jego ślad w postaci pliku GPX lub KML, który znajduje się nad mapką.

DROGI I NAWIERZCHNIE

Trasa zielonego szlaku w 88% prowadzi po drogach publicznych o nawierzchni asfaltowej. Na szczęście nie biegnie ona po bardziej ruchliwych drogach krajowych i wojewódzkich, ale kilka razy je przecina. Mimo że szlak przez długie kilometry prowadzi przez duże śląskie miasta (Rybnik i Jastrzębie-Zdrój) to jest tylko 800 metrów dróg rowerowych. To jest zaledwie 1% całej trasy!

Drogi szutrowe i gruntowe, na których zalecany jest rower na szerszych oponach, stanowią 9% szlaku, czyli niecałe 8km. O ile na upartego jeszcze uda się przejechać na rowerze szosowym Las Królewiok między Jankowicami i Świerklanami i szutry na Czantorii to szutrowo-kamienisty fragment między Gumną a Bażanowicami i wąskie leśne ścieżki przed stawem Młyńszczok, szosowcy zdecydowanie powinni ominąć. Zresztą ten drugi odcinek jest tak słaby, że przebieg szlaku powinien być tutaj zmieniony!

Słabych fragmentów jest więcej! Poza wąskimi gruntowymi ścieżkami w Zebrzydowicach na minus trzeba wyróżnić trudny podjazd po bardzo dziurawej drodze z Cisownicy na Czantorię. To dwa najgorsze odcinki szlaku! Do tego dorzucić trzeba kilka miejsc, gdzie trzeba zejść z roweru. W Rybniku na skrzyżowaniu ul. Ogrodowskiego z Prostą nie da się pojechać prosto tak jak prowadzi szlak, bo jest pas zieleni – trzeba przeprowadzić rower przez przejście dla pieszych. W lesie między Jankowicami a Świerklanami trzeba przenieść rower przez tory, a w Jastrzębiu-Zdroju przez uszkodzoną konstrukcję wiaduktu rowerzyści mają obowiązek prowadzenia roweru.

Jest również dużo bardzo przyjemnych odcinków. Najlepszym fragmentem szlaku jest wąska droga do Bażanowic i malownicza ul. Wędoły w Cisownicy.

Wydzielona infrastruktura rowerowa: 0,8km (1%)
   – utwardzona: 0,8km
   – nieutwardzona: 0km
Droga publiczna asfaltowa: 71,8km (88%)
Droga szutrowa: 6,7km (8%)
Droga gruntowa: 1km (1%)
Inna: 8,5km (2%) – chodnik, kładka, dziury, bruk

DOJAZD

Do Rybnika i Ustronia kursuje wiele pociągów. Rybnickie Błonia znajdują się 400 metrów od dworca kolejowego Rybnik Paruszowiec, a stacja Ustroń Zdrój ok. 750 metrów od końca szlaku. Na obu tych stacjach zatrzymują się pociągi Kolei Śląskich. Jeśli chcecie do Rybnika dojechać samochodem to można go zostawić na parkingu na Rybnickich Błoniach.

Ułatwieniem w planowaniu może być informacja, że w weekendy między Rybnikiem a Ustroniem kursują pociągi Kolei Śląskich – linia turystyczna S76.

CIEKAWE MIEJSCA

KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA W JANKOWICACH

Zbudowany w 1675 roku jest on jednym z dwóch drewnianych kościołów w województwie śląskim, wzniesionych na planie krzyża greckiego. Świątynia posiada typową konstrukcję zrębową, dachy są obite gontem, a wnętrze – neobarokowe. Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego.

PAŁAC BORYNIA

Pałac został zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku, gdy właścicielem okolicznych ziem był Jan von Schlutterbach, austriacki szlachcic. Borynia była wsią rycerską należącą do zmieniających się kolejno rodzin szlacheckich. Ten piętrowy budynek zbudowany jest z cegły i ma styl klasycystyczny z silnymi wpływami późnego baroku. 

W latach 1939-1945, w czasie okupacji niemieckiej w pałacu funkcjonowało przedszkole. W czasie działań frontowych w 1945 roku, budynek mocno ucierpiał na zewnątrz, a wnętrze zostało zdewastowane. W latach 1960-84 funkcjonowała tutaj szkoła podstawowa, dlatego 1961 roku przeprowadzono rekonstrukcję mansardowego dachu i likwidację balustrady schodów, prowadzących na piętro. Kolejnym właścicielem była KWK Borynia, a potem Jastrzębska Spółka Węglowa, która w 2009 roku sprzedała go prywatnemu właścicielowi. W budynku przeprowadzono generalny remont, adaptując obiekt na hotel i restaurację, a także przeprowadzono rewitalizację zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego. Od strony południowej znajduje się taras parkowy otoczony zielenią – w tym 600-letnim dębem. Legenda głosi, że to właśnie wśród parkowych drzew spotkać można tajemniczą Białą Damę, która od czasu do czasu przechadza się wokół pałacu.

PAŁAC W ZEBRZYDOWICACH

Pałac znajduje się przy stawie Młyńszczok. Powstał w miejscu typowo gotyckiego zamku, który do połowy XVIII wieku bardzo często zmieniał właścicieli. W 1744 roku zamek stał się główną siedzibą rodową baronów Mattencloit, którzy dokonali gruntownej przebudowy, w wyniku której uzyskał on charakter reprezentacyjnej, barokowej rezydencji. W 1888 roku pałac kupiła rodzina Larisch-Mönnich i zamieszkiwała w nim do II wojny światowej.

Podczas II wojny światowej pałac spłonął, lecz po zniszczeniach wojennych został zrekonstruowany w latach 1958-1963, a po rozbudowie w 1970 roku przeznaczony na cele kulturalne. Obecnie znajduje się tu Gminny Ośrodek Kultury, Punkt Informacji Turystycznej oraz restauracja, a na terenach przylegających do pałacu znajduje się amfiteatr, molo widokowe oraz Ośrodek Sportów Wodnych “Młyńszczok”.

ZAMEK W KOŃCZYCACH MAŁYCH

Pierwotna budowla, będąca zamkiem gotyckim, została wybudowana przez ród Golasowskich pod koniec XIV wieku. W 1560 roku został przez Jerzego Sedlnickiego rozbudowany, o czym świadczy kamienny portal z nadprożem z herbem Odrowąż Sedlnickich. Następnie dostał się w posiadanie rodziny Czelów – jednego z najstarszych i najważniejszych rodów szlacheckich w Księstwie Cieszyńskim. Został znacznie rozbudowany, uzyskał wówczas styl renesansowy i stał się 4-skrzydłową rezydencją z niespotykanym w innych siedzibach szlachty cieszyńskiej reprezentacyjnym dziedzińcem arkadowym, za sprawą którego zamek ten bywa nazywany Cieszyńskim Wawelem.

W roku 1657 Kończyce Małe trafiły w ręce Pełków, dzięki którym zamek zyskał cechy rezydencji tracąc swe walory obronne. Ostatnim właścicielem była Hildegarda Wurzian z rodziny Folwarcznych. Działania wojenne z początku roku 1945 spowodowały poważne zniszczenia rezydencji. W 1946 roku majątek przejął Skarb Państwa.

Obecnie zamek mieści m.in. hotel, restaurację, Izbę Regionalną, filię Gminnej Biblioteki Publicznej i siedziby regionalnych zespołów i stowarzyszeń. Na dziedzińcu zamku organizowane są koncerty w ramach odbywającego się w Cieszynie Międzynarodowego Festiwalu Muzyki „Viva il Canto”.

FOLWARK KARŁOWIEC

Obiekty folwarku w Kończycach Wielkich wzniesione zostały w roku 1760. Stanowiły część większej posiadłości, która jest znacznie starsza i obejmowała m.in. tutejszy pałac. Dziś w zabudowaniach mieści się gospodarstwo agroturystyczne. Przygotowano tu stylowe pokoje, salę na 150 osób, która może służyć celom szkoleniowym oraz bankietowym, 50-osobową salę biesiadną, a także plac zabaw dla dzieci, grill oraz miejsca parkingowe.

PAŁAC RODZINY THUN-HOHENSTEIN W KOŃCZYCACH WIELKICH

Pałac powstał w XVIII wieku z inicjatywy Jana Fryderyka Wilczka.  Od 1825 roku stał się siedzibą rodziny von Larischów-Monnich, a ostatnią prywatną właścicielką zabytku przed drugą wojną światową była hrabina Gabriela von Thun und Hohenstein. W 1893 roku wyszła ona za adiutanta cesarza Feliksa hrabiego von Thuna und Hohensteina, co po raz kolejny przyczyniło się modernizacji pałacu, który otrzymał francuski barokowo-klasycystyczny styl. Dama cesarskiego dworu, wielka filantropka, fundatorka jednego z pawilonów Szpitala Śląskiego w Cieszynie, zapisała się w pamięci mieszkańców Kończyc Wielkich jako „Dobra Pani”. W 1945 majątek Gabrieli von Thun und Hohenstein został skonfiskowany przez władze ludowe, które w 1952 roku utworzyły w pałacu państwowy dom dziecka.

Na wschód od pałacu, w miejscu drewnianego kościoła, znajduje się kaplica pałacowa zbudowana w 1776 roku przez właścicieli wioski, rodzinę Harasowskich z Harasowa. Pałac oraz kaplicę otacza pochodzący z XIX wieku park krajobrazowy.

KOŚCIÓŁ PW. MICHAŁA ARCHANIOŁA W KOŃCZYCACH WIELKICH

Budowa tego drewnianego kościoła rozpoczęła się w 1774 roku, a 3 lata później by gotowy. To największy drewniany kościół na Śląsku Cieszyńskim! Znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. Przed świątynią znajduje się duży parking oraz pomnik Gabrieli Thun Hohenstein na ławeczce.

KOŚCIÓŁ ŚW. ROCHA W ZAMARSKACH

Zabytkowy kościół otoczony cmentarzem, znajdujący się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. Zbudowany w miejscu poprzedniej świątyni, która spłonęła w 1585 roku. Po pożarze odbudować zdołano jedynie wieżę, która przez kolejne lata służyła jako dzwonnica cmentarna. Dopiero w 1731 roku hrabia Henryk Fryderyk Wilczek, postanowił do wieży dobudować korpus świątyni, który podziwiać możemy do dziś.

OBORA FOLWARKU W BAŻANOWICACH

Obora jest jednym z budynków zespołu dworsko-folwarcznego powstałego na przełomie XVIII i XIX wieku. Majątek wchodził w skład dóbr Komory Cieszyńskiej należącej do Habsburgów, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przeszedł na własność Skarbu Państwa Polskiego. Obora pochodzi z 1839 roku i jest zachowana w oryginalnej formie.

ZAMEK W DZIĘGIELOWIE

Czworoboczny murowany dwór obronny, zwany zamkiem rycerskim. Wybudowany został w XV wieku przez ród Czelów z Czechowic, ale w późniejszych latach, wskutek licznych pożarów i przebudów, zatracił swój pierwotny kształt. Od 1993 roku zamek jest w rękach prywatnych, a dziś znajduje się w nim hotel i restauracja.

MUZEUM USTROŃSKIE

W zabytkowym budynku dawnej huty Klemens poznać można dzieje ustrońskiego przemysłu – od hutnictwa do kuźnictwa. Stąd liczne prasy, młoty, narzędzia, a także produkty huty i kuźni. Ponadto muzeum gromadzi i udostępnia eksponaty związane z historią Ustronia oraz szeroko rozumianą etnografią m.in. dawne sprzęty domowe, stroje regionalne czy zabawki. Ciekawą inicjatywą jest też Ustrońska Galeria Sztuki Współczesnej. Muzeum Ustrońskie znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

MIEJSCA ODPOCZYNKOWE

Szlak jest długi i musi mieć punkty, w których rowerzyści będą mogli zrobić sobie krótszą lub dłuższą przerwę na odpoczynek i jedzenie. Na trasie znajduje się 5 miejsc odpoczynkowych. Pierwsze, niezadaszone w lesie między Jankowicami a Świerklanami. Kolejne to wiaty ze stolikiem i ławkami. Spotkacie je w Uroczysku Grabina między Jastrzębiem-Zdrój a Zebrzydowicami, w Zebrzydowicach niecałe 2km za pałacem, przy źródle Borgońki w Hażlach oraz na Czantorii przy barze Pod Jarzębinką.

Atrakcyjnym miejscem na odpoczynek jest staw Młyńszczok w Zebrzydowicach przy pałacu. Znajduje się on dokładnie w połowie trasy i jest tam molo, kąpielisko oraz baza gastronomiczna, gdzie można zjeść i napić się kawy lub czegoś zimnego. Kilka kilometrów dalej jest zamek w Kończycach Małych, gdzie mieści się restauracja. To zdecydowanie najlepsze punkty na dłuższą przerwę.

SZLAKI ROWEROWE

Zielony szlak rowerowy nr 13 łączy i przecina się z innymi szlakami rowerowymi:

• Pętla Rybnicka – niebieski nr 282
• Zielony szlak rowerowy nr 10: Rybnik – Żory
• Czerwony szlak im. Oskara Michalika w Rybniku
• Czerwony szlak nr 289 w Rybniku
• Czarny szlak nr 318: Jankowice – Radlin
• Szlak Pielgrzymkowy Pszów – Jankowice – żółty nr 232
• Niebieski szlak rowerowy nr 292: Rybnik – Jankowice
• Czerwona trasa rowerowa w gminie Mszana
• Czarna trasa rowerowa w gminie Mszana
• Niebieski szlak rowerowy Euroregionu Śląsk Cieszyński: Strumień – Jastrzębie-Zdrój
• Szlak rowerowy R4: Chałupki – Kraków
• Czerwony szlak rowerowy nr 24 Euroregionu Śląsk Cieszyński
• Szlak Zamków nad Piotrówką
• Żółty szlak rowerowy nr 271: Jastrzębie-Zdrój – Zebrzydowice
• Żółta Tandemowa Trasa Rowerowa: Kaczyce – Kończyce Małe – Kończyce Wielkie
• Niebieski szlak rowerowy nr 254: Kaczyce – Dębowiec
• Żółty szlak rowerowy nr 11: Landek – Cieszyn
• Czarny szlak Śladami Stroju Cieszyńskiego nr 257
• Niebieski tandemowy szlak rowerowy nr 260: Puńców – Leszna Górna
• Żółty szlak rowerowy nr 256: Dzięgielów – Ustroń
• Wiślana Trasa Rowerowa

GALERIA