Pławniowice

Pławniowice to wieś w powiecie gliwickim w gminie Rudziniec. Słynie przede wszystkim z Zespołu Pałacowo – Parkowego Ballestremów i z jeziora. Pierwsza informacja o wsi Pławniowice pochodzi z roku 1317, druga z 1364, która mówi, że właścicielem okolicznych terenów był Marcus de Plawniowitz. W rachunkach dworu króla Władysława Jagiełły z 1393 roku jest informacja, że w Pławniowicach znajdowała się warownia obsadzona przez polskie rycerstwo pod dowództwem Piotra Szafrańca. W latach 60. XX wieku odkryto mury nieznanej warowni na skarpie przy ul. Gliwickiej, kilkaset metrów od obecnie istniejącego pałacu. Prawdopodobnie była to właśnie warownia Piotra Szafrańca, o której wspominają źródła.

Zmieniająca kilkakrotnie właścicieli posiadłość podupadła nieco po wojnie trzydziestoletniej. Lepsze czasy nadeszły dla Pławniowic w XVIII w., gdy w 1737 r. wieś kupiona została przez barona Franza Wolfganga von Stechov. Od rodu Stechovów, drogą dziedziczenia, tutejsze dobra w 1798 r. przeszły na własność rodziny Ballestremów, pochodzącej z północnych Włoch i należały do nich do 1945 roku. Początek śląskiej linii tego rodu dał w połowie XVIII wieku Giovanni Babtista Angelo Graf von Ballestrem di Castellengo, poprzez małżeństwo z córką barona von Stechow, Marią Elżbietą Augustą.

O ile pierwsza nowożytna budowla o charakterze pałacowym powstała w Pławniowicach w 1737 roku, to istniejącą do dziś rezydencję wybudowano w latach 1882-85 z inicjatywy hrabiego Franciszka II Ballestrema, według projektu Konstantego Heidenreicha.

PAŁAC W PŁAWNIOWICACH

Zespół Pałacowo – Parkowy w Pławniowicach tworzą pałac z kaplicą, zabudowania folwarczne, oficyna ze stajnią i wozownią – wszystko w stylu neomanieryzmu niderlandzkiego z wieloma dodatkami neogotyckimi oraz otaczający pałac park krajobrazowy. Część reprezentacyjną nowego pałacu stanowiła fasada środkowa, z poprzedzającą ją fontanną i umieszczonym na wysokości piętra, pochodzącym z 1620 roku, hrabiowskim herbem rodziny Ballestremów. Trójskrzydłowa, dwukondygnacyjna bryła pałacu wzniesiona została na planie litery „U”. Elewacje wykonane z cegły klinkierowej posiadają rozmaite zdobienia w postaci detali kamieniarskich. Wysokie, czterospadowe dachy budowli ozdobione są licznymi wieżyczkami, iglicami, pinaklami i lukarnami, zaś nad całością dominuje czworoboczna wieża z zegarem, przykryta wysokim dachem namiotowym. Znajdująca się w południowo-zachodnim skrzydle kaplica Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, była udostępniana wiernym jako kościół.

W okolicy pałacu został wzniesiony w 1881 roku dodatkowy piętrowy budynek zwany Domem Kawalera (Kavalier Haus). Pierwotnie był on przeznaczony głównie dla Leona Ballestrema, starszego syna hrabiego Franciszka. Leon mieszkał tu do 1902 r. W następnych latach budowla pełniła funkcję lokum dla gości przybywających do pławniowickiej rezydencji. W dolnej kondygnacji mieściły się również mieszkania dla służby, powozownia oraz garaż dla samochodu osobowego hrabiego Franciszka, marki Mercedes Benz.

Pałac Ballestremów przechodził różne koleje losu po II wojnie światowej. Już na początku 1945 roku, ówczesny właściciel hrabia Mikołaj Ballestrem, zmuszony był opuścić Pławniowice przed nadchodzącą Armią Czerwoną. Tak jak wielu innych Ślązaków schronił się w Dreźnie. Miasto w tym czasie stało się obiektem amerykańskich nalotów dywanowych, które obracały wszystko w ruinę. Właśnie pod gruzami tego miasta, 13 lutego 1945 r. zginął ostatni właściciel Pławniowic.

Sama wojna nie zniszczyła obiektu, jednak późniejsze losy znacznie nadwerężyły jego kondycję. W pałacu przez pewien czas rezydował marszałek Iwan Koniew ze świtą. Podczas pobytu krasnoarmiejców, z dewastowanego obiektu, podobnie jak w innych tego rodzaju przypadkach, znikło cenne wyposażenie z kolekcjami porcelany, naczyń i sreber. Po wojnie pałac – podobnie jak wszystkie dobra Ballestremów (m.in. kopalnie i huty) – został jako majątek poniemiecki, przejęty bez odszkodowania na własność państwa. Obiekt przekazany został do dyspozycji władz kościelnych. W pałacowym skrzydle z kaplicą znalazła miejsce parafia, zaś do pozostałej części przesiedlone zostały ze Lwowa siostry benedyktynki. Obecnie w pałacu funkcjonuje Ośrodek Edukacyjno-Formacyjny diecezji gliwickiej. Dzięki gospodarzowi, ks. dr Krystianowi Worbsowi, dokonano kapitalnego remontu obiektu, który służy także jako miejsce konferencji i koncertów.

Park wokół pałacu powstał w 1885 roku, ma 2,4ha i otoczony jest masywnym ceglanym ogrodzeniem. Posadzono w nim kilkaset gatunków roślin, z których do dzisiaj zachowało się 23 gatunki krzewów i 40 gatunków drzew. Rosną tutaj także drzewa egzotyczne: miłorząb japoński, cypryśnik błotny, choina kanadyjska i kilka gatunków magnolii. Park krajobrazowy otaczający rezydencję prócz rzadkich okazów starodrzewia i wspaniale kwitnących magnolii, ma liczne elementy małej architektury: staw, pomnik, stylowe ogrodzenie.

Ofiara za wejście na teren Zespołu Pałacowo-Parkowego w Pławniowicach wynosi 3zł.

JEZIORO PŁAWNIOWICKIE

W Pławniowicach znajduje się także Jezioro Pławniowickie, które powstało w pierwszej połowie lat 70. ubiegłego wieku, w wyniku zalania kopalni piasku podsadzkowego w Taciszowie wodami Potoku Toszeckiego. Jezioro ma około 250 ha powierzchni, a jego głębokość sięga 18 m. Brzegi zbiornika częściowo porastają lasy. Wokół powstały kąpieliska, ośrodki sportów wodnych, campingi, pensjonaty, hotele… Nad Jeziorem Pławniowickim warto odpocząć i nieco posilić się w restauracji rybnej.

Pławniowice

PROPOZYCJE WYCIECZEK ROWEROWYCH

Żółty szlak rowerowy nr 16: Gliwice – Ujazd

Szlak swój początek ma w Ligocie Łabędzkiej tuż przy granicy z Gliwicami. Przebiega przez województwo śląskie oraz opolskie, gdzie ma swój koniec w Krapkowicach. Na odcinku do Ujazdu szlak liczy 23km.

Czerwony szlak rowerowy nr 386: Jezioro Pławniowickie

Szlak rowerowy o długości niecałych 3 km prowadzi wzdłuż wschodniego i północnego brzegu jeziora Pławniowickiego z Pławniowic do Niewieszy.

Czarny szlak rowerowy nr 30: Toszek – Pławniowice

Szlak rowerowy o długości 15 km, który łączy dwie atrakcyjne turystycznie miejscowości powiatu gliwickiego: Toszek i Pławniowice. Trasa prowadzi przez nieco pagórkowate tereny, dzięki czemu szlak jest bardzo malowniczy i widokowy.

Rowerem przez powiat gliwicki

Powiat gliwicki to świetne tereny na wycieczki rowerowe. Zapraszam na dwie pętle rowerowe (północna i południowa) z Gliwic do najciekawszych atrakcji powiatu!

TRASY ROWEROWE

• Bytom – Pławniowice (40km)
• Gliwice – Pławniowice (20km)
• Katowice – Pławniowice (50km)
• Siemianowice – Pławniowice (51km)
• Sosnowiec – Pławniowice (59km)
• Tarnowskie Góry – Pławniowice (36km)
• Tychy – Pławniowice (57km)
• Zabrze – Pławniowice (28km)

PŁAWNIOWICE – GALERIA