Pszczyna

Pszczyna to jedno z najpiękniejszych miast województwa śląskiego. Miasto o prawie 700-letniej historii od wieków jest stolicą bogatej w tradycje i zabytki ziemi pszczyńskiej. Mnogość atrakcji turystycznych i położenie na jednym z najpopularniejszych szlaków rowerowych w województwie sprawia, że jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc przez rowerzystów.

Dobrze zachowany, średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta, piękny rynek oraz liczne zabytki architektury XVIII i XIX-wiecznej nadają Pszczynie nastrojowy, kameralny charakter. Niezwykłe wrażenie robi zamek książęcy położony w otoczeniu malowniczego 150-hektarowego parku krajobrazowego. Wszystko to sprawia, ze Pszczyna – nazywana Perła Górnego Śląska – jest miejscem bardzo atrakcyjnym dla odwiedzających, którzy mogą tu odpocząć wśród bogatej historii i przyrody.

HISTORIA

Pszczyna po raz pierwszy była wzmiankowana w 1303 roku, ale już wcześniej znajdował się tutaj gród, który pilnował szlaku handlowego z Krakowa w kierunku Bramy Morawskiej. Co ciekawe we wczesnym średniowieczu tereny wokół Pszczyny nie należały do Śląska, ale do Małopolski. Dopiero w 1178 roku książę Kazimierz Sprawiedliwy podarował je księciu raciborskiemu Mieszkowi Plątonogiemu. Ziemia pszczyńska od ziemi raciborskiej wyodrębniła się dopiero w 1407 roku, kiedy to Jan II zwany Żelaznym przekazał ją wraz z okolicznymi ziemiami swojej żonie – Helenie Korybutównej, będącej bratanicą króla Władysława Jagiełły. I dopiero od tego czasu możemy rzeczywiście mówić o ziemi pszczyńskiej – jej granice, choć później nieco zmieniane, przetrwały setki lat, aż do XX wieku, kiedy zostały znacznie ograniczone. Dzisiejszy powiat pszczyński zajmuje zaledwie połowę dawnego obszaru ziemi pszczyńskiej.

Pszczyna często zmieniała swoich właścicieli, przechodząc z rąk do rąk znamienitych rodów, m.in. Promnitzów (1548-1765) oraz Hochbergów (1846-1945) będących wtedy najbogatszym po Hohenzollernach rodem Prus.

ZAMEK W PSZCZYNIE

Początków pszczyńskiego zamku należy szukać w XI lub XII wieku, kiedy to został on wzniesiony przez książąt piastowskich jako strażnica przy szlaku handlowym. Jednak udokumentowane początki murowanego, obronnego zamku pszczyńskiego sięgają I połowy XV wieku, bowiem wiadomo, iż w roku 1433 oparł się on najazdowi husytów. Wówczas gotycki zamek był potężną czworoboczną budowlą składającą się z dwóch budynków z wieżami, połączonych murami. Całość chroniły wał ziemny i fosa.

W 1548 roku Pszczyna trafiła w ręce rodziny Promnitzów, którzy rozpoczęli przebudowę obronnego zamku w reprezentacyjną rezydencję w stylu renesansowym. W wyniku tych prac powstała trójkondygnacyjna budowla na planie nieregularnego czworoboku, składająca się z dwóch niemal równoległych skrzydeł mieszkalnych dłuższego zachodniego i krótszego wschodniego, zakończonych dwiema wieżami od strony południowej.

Kolejną przebudowę – w duchu baroku – podjęto w 1734 roku, ale zatrzymana została ona przez pożar w 1737. Odbudowa ruszyła na wiosnę kolejnego roku, dobiegając końca dopiero w 1768, już za nowych właścicieli (książęta Anhalt-Köthen-Pless). Nowa, dwukondygnacyjna budowla składała się z trzech skrzydeł ułożonych w kształcie podkowy otwartej w kierunku miejskiego rynku.

Ostatnia przebudowa dokonała się w latach 1870-1876 za czasów Hochbergów, gdy obiekt powiększono, nadano mu cechy pałaców francuskich, a wnętrza uzyskały jeszcze bogatsze wyposażenie w stylach neobarokowym, neorokokowym oraz neoklasycystycznym. Obiekt cudem przetrwał wojnę i od 1946 roku pełni rolę muzeum. Można w nim podziwiać oryginalne, bogato urządzone wnętrza z epoki. Szczególnie cenne jest to, że autentyczne wyposażenie zachowało się w 80%. Muzeum Zamkowe w Pszczynie jest najwspanialszym w swojej klasie muzeum w Polsce i jednym z lepszych w Europie.

PARK PSZCZYŃSKI

Park Pszczyński liczy 156 hektarów powierzchni wzdłuż rzeki Pszczynki, która przepływa przez sztucznie utworzone stawy i kanały. Jest jednym z najpiękniejszych parków na Górnym Śląsku!

Początki parku wiążą się z renesansową przebudową zamku w XVI wieku. Wtedy w jego pobliżu powstały ogrody warzywne, a w północno-zachodniej części parku – zwierzyniec, w którym trzymano zwierzynę płową i ptactwo. Obecny kształt, czyli typ angielski, pochodzi z II połowy XIX wieku. Park podzielony jest na trzy części.

PARK ZAMKOWY

Ma 48ha i znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie zamku. Na jego terenie znajdują się liczne stawy oraz rozrzucone są „romantyczne” budowle – brama chińska, pawilon herbaciany, kapliczki i łukowe mosty. Najpiękniej prezentujący się w czerwcu, gdy kwitną rododendrony lub w październiku, kiedy mieni się wszystkimi barwami jesieni.

PARK DWORCOWY

W tej części znajduje się Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej, który powstał w 1975 roku i jest wpisany do Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. Najstarszym zabytkiem jest spichlerz dworski z Czechowic z 1784 roku. Prawdziwą atrakcją jest również XVIII-wieczna stodoła ośmioboczna z Kryr, chałupa z Grzawy z 1831 roku, XIX-wieczna kuźnia z Goczałkowic i młyn wodny z Bojszów, w którym dzisiaj mieszczą się sale wystawowe.

PARK ZWIERZYNIEC (DZIKA PROMENADA)

To tutaj można spotkać żubra! Taką możliwość daje odwiedzenie Pokazowej Zagrody Żubrów. Na blisko 10 hektarach wybudowano dwie zagrody wraz z infrastrukturą, m.in. paśnikami, zagrodą kwarantannową oraz magazynami karmy. Zwierzęta można oglądać z pomostu widokowego, na który osoby niepełnosprawne mogą wyjechać windą. W Zagrodzie można zapoznać się ze zwyczajami nie tylko żubra, największego ssaka w Europie, ale również poznać inne zwierzęta zamieszkujące tereny południowej Polski tj. muflony, jelenie, sarny, daniele oraz pozostałych mieszkańców obiektu tj: kaczki krzyżówki, kazarki rdzawej, bernikli, gęsi łabędzionosej, łabędzi oraz pawi indyjskich. Na terenie Zagrody znajduje się obiekt muzealno-edukacyjny, w którym istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć przyrodniczych. Przez obiekt prowadzi ścieżka edukacyjna, tablice przedstawiające las jako ekosystem oraz ekspozycje prezentujące faunę i florę.

Kawałek dalej znajduje się polana „Trzy Dęby”, która jest jednym z wielu miejsc pamięci w Pszczynie. Nazwę swą uroczysko to zawdzięcza rosnącym tu niegdyś okazałym dębom, po których pozostała jedynie pamięć. Upływ czasu spowodował, że wszystkie obumarły. Pozostał natomiast okazały pomnik, upamiętniający walczących o te ziemie powstańców, harcerzy i żołnierzy.

RYNEK W PSZCZYNIE

Pszczyński rynek jest jednym z najpiękniejszych w południowej Polsce! Jego obecna forma ukształtowała się w XIV-XV wieku, a pierwszym murowanym budynkiem był ratusz powstały w 1658 roku oraz kościół ewangelicki w latach 1743-46. Do wielkiego pożaru w 1748 roku pozostałe zabudowania były parterowymi drewnianymi domami krytymi strzechą, a później gontem.

W latach 90. XX wieku przebudowano płytę rynku i posadzono na jej obrzeżach drzewka. Powstała replika dawnej studni, a w części zachodniej w 2009 roku stanęła „ławeczka księżnej Daisy”. Latem na rynku odbywa się na nim szereg imprez plenerowych.

Duża liczba knajpek i restauracji sprawia, że możemy tutaj wspaniale się zrelaksować. Koniecznie spróbujcie pysznych pszczyńskich lodów, a na bardziej obfity obiad warto wstąpić do restauracji Frykówka, znajdującej się na szlaku kulinarnym „Śląski Smaki”.